Wat
Een ontsteking van de slijmbeurs (bursa) ter hoogte van de tip van de elleboog (olecranon) is een aandoening die af en toe voorkomt. In medische termen heten we dit een ‘bursitis olecrani’.
Een slijmbeurs is een zakje gevuld met vocht. In normale omstandigheden is dit zakje zo goed als plat en zonder vocht. Slijmbeurzen bevinden zich ter hoogte van de gewrichten (bv. aan de elleboog, de knie, enz.) en zorgen voor het opvangen van stoten en het doen glijden van de huid ten opzichte van de onderliggende weefsels. Het is dus een structuur die buiten de botten en het gewricht ligt.
Er dient een duidelijk onderscheid gemaakt te worden tussen een ontsteking (= inflammatie) en een infectie. Niet alleen de oorzaak is verschillend, ook de bijhorende behandeling verschilt. Toch worden beide termen vaak door elkaar gebruikt. De ontsteking zelf is een beschermreactie uitgelokt door het lichaam. Een infectie is een ontsteking maar uitgelokt door een kiem, meestal een bacterie. Het spreekt voor zich dat bij een infectie antibiotica noodzakelijk zullen zijn terwijl dit bij een inflammatie of ontsteking niet aan de orde is.
Oorzaak
Er zijn verschillende oorzaken mogelijk.
De meest voorkomende slijmbeursontsteking ontstaat door overbelasting van de elleboog (bv. door herhaaldelijk op de elleboog te leunen of te steunen). Als de slijmbeurs dan te veel geïrriteerd geraakt zwelt deze op. Dit type wordt soms omschreven als de ‘student’s elbow’ of ‘miner’s elbow’.
Opzetting van de slijmbeurs kan ook voorkomen na een val op de elleboog waarbij er zich bloed opstapelt.
Soms ontstaan er verkalkingen in de aanhechting van de pezen ter hoogte van de elleboog. In het medisch jargon worden deze verkalkingen ‘sporen’ genoemd. Dit zien we het vaakst bij de triceps (elleboogstrekker) die aanhecht op de tip van de elleboog (olecranon).
Daarnaast kan een ontsteking uitgelokt worden bij mensen met een veralgemeende inflammatoire ziekte zoals bv. reuma of jicht, als onderdeel van deze inflammatoire aandoening.
Als laatste oorzaak kan ook een infectieus proces aan de basis liggen. De arts zal steeds navragen of er wondjes geweest zijn ter hoogte van de elleboog of niet. Deze wondjes kunnen een mogelijke toegangsweg voor ziektekiemen vormen, die zich doorheen de huid tot in de slijmbeurs een weg banen en van daaruit het infectieproces in gang kunnen zetten.
Symptomen
De hoofdklacht is pijn ter hoogte van de tip van de elleboog die vaak opgezet en ook rood kan zijn. Het gebruik van de elleboog kan pijnlijk zijn vooral bij het stoten van de elleboog. Ook het diep buigen van de elleboog kan lastig zijn door de zwelling.
Indien er een infectie aanwezig is kan men zich ook algemeen niet goed voelen of koorts (>38,5°C) ontwikkelen. Dan is het noodzakelijk om dringend medisch advies in te winnen.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van het klinisch onderzoek en kan worden aangevuld met een echografie ter bevestiging van de diagnose met verdikking van de slijmbeurs.
Een (bijkomende) radiografie van de elleboog kan onderliggende beenderige zaken uitsluiten (oa. artrose of een spoor van bv. de triceps).
Bij een vermoeden van een infectieuze basis of om deze uit te sluiten kan een bloedafname gebeuren met bepaling van de infectieparameters. Zekerheid over de infectie kan bekomen worden door uitvoeren van een punctie. Er wordt dan in de slijmbeurs geprikt en vocht opgetrokken. Dat vocht wordt nadien opgestuurd naar het labo om de aanwezigheid van een eventuele kiem te analyseren.
Behandeling
Het doel van de behandeling is de ontsteking en de daaraan gekoppelde symptomen weg te nemen. Dit gebeurt in eerste instantie met pijnstilling en ontstekingsremmers indien verdragen en toegestaan. Indien er een infectie aanwezig is zal er antibiotica voorgeschreven worden maar enkel pas na een punctie van de elleboog.
- PijnstillingDe eerste stap bij het behandelen van een slijmbeursontsteking is adequate pijnstillende medicatie. Meestal wordt gestart met Paracetamol en ontstekingsremmer. Dat laatste alleen indien verdragen door de patiënt, aangezien een ontstekingsremmer belastend is voor zowel de maag als de nieren.
- Relatieve rustAbsolute immobilisatie is niet noodzakelijk. Integendeel is het raadzaam om de pols en elleboog zo veel mogelijk te bewegen; eventuele belasting mag maar steeds onder de pijngrens.
- KoudeHet aanbrengen van ijs of een coldpack (in een handdoek of washandje) mag tot 3x per dag. Dit helpt de zwelling te verminderen en werkt ook pijnstillend.
- AanprikkenIndien het een infectieuze slijmbeursontsteking is kan een ‘punctie’ gebeuren. Dan wordt met een naald het vocht uit de slijmbeurs gezogen. De pijn zal hierdoor afnemen en het vocht kan worden opgestuurd naar het labo om te onderzoeken welke kiem de oorzaak is. Zo kunnen de juiste antibiotica worden gegeven voor die bepaalde kiem.
- BracesEr bestaan geen specifieke braces voor een slijmbeursontsteking maar om de zwelling tegen te gaan kan een drukverband worden aangelegd indien dit verdragen wordt door de patiënt.
- ChirurgieOf er al dan niet wordt overgegaan tot chirurgie gebeurt in overleg tussen de patiënt en de chirurg. Het geheel plaatje dient in acht genomen te worden (hoelang al bezig, welke therapieën al gebeurd, is er een infectie aanwezig, …)Indien een niet-operatief beleid geen baat bracht, indien er een onderliggend spoor aanwezig is dat verhindert dat de slijmbeurs geneest of bij een infectie kan overgegaan worden tot chirurgie.Er bestaan twee verschillende ingrepen. Naargelang de indicatie kan ofwel via een kleine incisie (1- 2cm) de slijmbeurs worden geopend en de inhoud verwijderd worden (‘drainage’). Indien er echter een spoor aanwezig is wordt ook dat best verwijderd en dient de huidincisie vergroot te worden met verwijderen van dat spoor en de volledige slijmbeurs.Na de ingreep wordt in sommige gevallen – indien de slijmbeurs fors ontstoken of geïnfecteerd was -een buisje (‘redon’) achtergelaten om het overtollige wondvocht te laten aflopen. Dat buisje blijft maximum 24 uur ter plaatse. Het drukverband dat wordt aangelegd zorgt voor het voorkomen van een nieuwe zwelling. Enkel bij forse ontsteking of veel wondvocht wordt een gips aangelegd gedurende 1 week.
Frequent gestelde vragen?
- Ik ben eerder al behandeld voor een slijmbeursontsteking. Kan ik dit opnieuw krijgen?Jazeker. Een genezen slijmbeurs kan opnieuw ontsteken indien de omstandigheden zich weer voordoen (overbelasting, infectie, …). Ook na operatief verwijderen van de slijmbeurs kan er een nieuwe ontsteking ontstaan gezien bij het genezingsproces een nieuwe slijmbeurs ontstaat die op haar beurt opnieuw zou kunnen ontsteken.
- Waarom wordt er niet onmiddellijk geopereerd?De dringendheid tot opereren verschilt bij een slijmbeursontsteking heel hard naargelang van de oorzaak. Zo zal bij een infectieuze slijmbeursontsteking sneller geopereerd worden. Echter gebeurt dit steeds in een geïnformeerd overleg samen met de chirurg en wordt elk probleem apart bekeken en overlegd met de patiënt zelf.
- Waarom wordt er niet gesproken over cortisone infiltraties als mogelijke behandeling?Cortisone is een natuurlijk product dat dient om ontsteking te remmen en normaal geproduceerd wordt door de bijnier. Toediening in de slijmbeurs zou theoretisch gezien inderdaad de inflammatie verminderen. Een infectie is hier de grootste tegenindicatie en dan is een inspuiting uit den boze.Bij een niet-infectieuze slijmbeursontsteking bestaat er echter, zoals bij elke punctie, de kans dat net hierdoor een huidkiem naar binnen wordt geduwd en er hierdoor een infectie gecreëerd wordt. Vandaar dat er eerder een terughoudendheid is naar eventuele cortisone infiltraties in de slijmbeurs. Enkel in weloverwogen gevallen kan dit een optie zijn.
- Hoelang moet ik mijn arm stilhouden na de operatie?Normaal gezien mag u na de ingreep onmiddellijk voorzichtig (lees: onder de pijngrens) bewegen met de pols en elleboog. Geen extreme buigbewegingen van de elleboog uitvoeren om de wonde goed te laten helen gedurende de eerste 2-3 weken.In uitzonderlijke gevallen, bij forse ontsteking of wanneer er veel vocht uit de slijmbeurs gekomen is, kan een bovenarmgips aangelegd worden voor 1 week om de wonde te laten rusten.
- Vanaf wanneer kan ik gaan zwemmen na de operatie?De hechtingen kunnen verwijderd worden na 2-3 weken. Vanaf dan is watercontact toegestaan. Voorzichtig bewegen van de elleboog is onmiddellijk na de operatie toegestaan.
- Hoelang zal ik werkonbekwaam zijn na de operatie?Alles hangt af van het type werk u precies doet en hoe snel de wonde geneest. Bij handarbeid zal u in de regel langer ongeschikt zijn dan als u een bureaujob doet. Pas nadat alles volledig geheeld is en de beweeglijkheid herwonnen is, kan het werk hervat worden.Gemiddeld moet u rekenen op 4 weken werkonbekwaamheid in geval van bureauwerk en tot 6 weken in geval van handarbeid. Echter wordt steeds samen met de patiënt gekeken naar een individueel revalidatieplan en kan de specifieke onbekwaamheidsduur afwijkend zijn van bovenvermelde perioden.
- Wat zijn de mogelijke complicaties na een ingreep?Mogelijke problemen na elke chirurgie zijn wondproblemen met lokale zwelling en nabloeden. Ook bestaat er een risico op overgevoeligheid van het litteken en infectie van de wonde.Indien u een gips heeft gekregen bestaat de kans dat een knellend gevoel ontstaat met tintelingen en pijn in de elleboog, hand of vingers als gevolg van de zwelling. Indien dit het geval is dient het gips verder open gemaakt te worden. Dit kan door het gips in het ziekenhuis open te laten knippen.
- Wanneer sneller contact opnemen dan geplande afspraak?Toegenomen wondlekkage, etterige wonddrainage, oplopende zwelling en pijn met koorts (>38,5°C) zijn duidelijke redenen om een snellere consultatie te vragen of zich aan te bieden op de spoeddienst.
Bronnen:
-
- Open Access J Sports Med. 2018; 9: 243–251. Chronic lateral epicondylitis: challenges and solutions: Wilson C Lai, Brandon J Erickson, Ryan A Mlynarek, and Dean Wang
- Bone Joint J. 2013 Sep;95-B(9):1158-64. doi: 10.1302/0301-620X.95B9.29285. Lateral epicondylitis: a review of pathology and management. Ahmad Z1, Siddiqui N, Malik SS, Abdus-Samee M, Tytherleigh-Strong G, Rushton N.